ការបន្លំ ភាពមិនប្រក្រតី និងការគំរាមកំហែង នៅក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ឆ្នាំ២០១៣
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣
នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបចេញផ្សាយនៅថ្ងៃនេះ អង្គការលីកាដូ បានចងក្រងលទ្ធផលចំបងៗនៃការសង្កេតការណ៍ និងការរកឃើញភាពខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ បញ្ហាដែលកើតឡើងពីមណ្ឌលបោះឆ្នោតដែលបានចុះសង្កេតការណ៍ ត្រូវបានចងក្រងជាឯកសារ នៅក្នុងភាគរយមួយដែលគួរឲ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ដូចជា៖ ភាពមិនប្រក្រតីក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការបង្ហាញឲ្យឃើញពីបំណងក្នុងការក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោត និងការគំរាមកំហែង។ ទោះជារបាយការណ៍សង្ខេបនេះមិនទាន់បង្ហាញនូវបរិមាណគ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែវាក៏បានលើកឡើងពីស្ថានភាពនៃបញ្ហា និងបញ្ហាដែលកំពុងតែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ដែលត្រូវតែមានការដោះស្រាយ។
នេះប្រហែលជាបញ្ហាដ៏ធំបំផុតមួយ ដែលនៅថ្ងៃបោះឆ្នោត អ្នកសង្កេតការណ៏បានរកឃើញថាបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើននៅក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយចំនួនដែលបានសង្កេត ត្រូវបានគេកែប្រែដោយចេតនាជាមុន។ ក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយ អ្នកសង្កេតការណ៍បានសាកសួរទៅកាន់អ្នកបោះឆ្នោតមួយចំនួនដែលអ្នកទាំងអស់នោះត្រូវបានសារភាពដោយស្ម័គ្រចិត្ត ថាអ្នកទាំងនោះជាផ្នែកនៃក្រុមប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយចំនួនធំដែលត្រូវបាននិយោជករបស់អ្នកទាំងនោះបញ្ជូនមកដើម្បីធ្វើការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឃុំនេះ ទោះបីជាការពិតអ្នកទាំងអស់នោះមិនបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ឬមានទៅលំនៅនៅក្នុងឃុំក្នុងតំបន់នេះក៏ដោយ។ ដូចគ្នានេះដែរ នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប អ្នកសង្កេតការណ៍បានឃើញទាហានយោធាចល័តពីខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងខេត្តព្រះវិហារមកកាន់មណ្ឌលបោះឆ្នោតដែលទើបនឹងបង្កើតថ្មីៗមួយចំនួន ដើម្បីបោះឆ្នោត។ យោធាទាំងអស់នោះបានស្នាក់នៅវត្តក្បែរនោះមួយយប់មុនពេលមកដល់ការិយាល័យបោះឆ្នោត។ ឧទាហរណ៍មួយផ្សេងទៀត៖ សិស្សនិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាច្រើនធ្លាប់ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ដើម្បីបោះឆ្នោតដោយខុសច្បាប់នៅក្នុងខេត្តកណ្តាល ដែលជាទីតាំងប្រជែងយ៉ាងខ្លាំងមួយក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ។
អ្នកនាងណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្សលីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ចំនួនករណីជាច្រើនដែលអ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនតូចរបស់យើងបានរកឃើញ ដូចជាការបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីសកម្មភាពក្នុងការក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោត គឺជារឿងមួយដែលគួរឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង”។ អ្នកនាងបានបន្តទៀតថា៖ “យើងខ្ញុំបានសង្ឃឹមថាបញ្ហាចម្បងៗទាក់ទងនឹងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត នឹងមិនធ្ងន់ធ្ងរដោយជាពិសេសផ្នែកលើរបាយការណ៍ពីមុនស្តីពីឈ្មោះខ្មោច ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតលើសយ៉ាងលើសលុប និងបញ្ហាមួយចំនួនទៀត ក៏ប៉ុន្តែការរកឃើញអំពីការបន្លំក្នុងការបោះឆ្នោតដែលយើងឃើញជាក់ស្តែង មានភាពធ្ងន់ធ្ងរជាងពីមុនទៅទៀត”។
របាយការណ៍នេះក៏បានរៀបរាប់អំពីករណីជាច្រើននៃការបាត់ឈ្មោះដោយមិនមានមូលហេតុ និងភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនផ្សេងទៀត ក៏ដូចជាករណីនៃការគំរាមកំហែង។
អ្នកនាងណាលី ពីឡូក បានមានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា៖ “រាល់ការសង្កេតការណ៍ដែលបានរៀបរាប់លំអិតក្នុងរបាយការណ៍នេះ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីតម្រូវការឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ និងនីតិវិធីបន្ថែមមុនពេលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតត្រូវបានកំនត់ចុងក្រោយ”។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង៖
▪ Mr. Am Sam Ath, Monitoring Supervisor of LICADHO, 012 327 770
▪ Ms. Pilorge Naly, Director of Cambodian League for the Promotion & Defense of Human Rights (LICADHO), 012 803 650
- ឯកសារទាក់ទង
